nato 5. maddesi ne demek?
NATO'nun 5. Maddesi, Kuzey Atlantik Antlaşması'nın en önemli maddelerinden biridir. Bu madde, bir NATO üyesine yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılacağını ve ittifakın ortak savunma mekanizmasını harekete geçireceğini belirtir.
Temel İlke:
- Madde'nin özü, kolektif savunma ilkesine dayanır. Yani, bir üye ülke silahlı saldırıya uğrarsa, diğer tüm üye ülkeler bu ülkeye yardım etmekle yükümlüdür. Bu yardım askeri müdahale şeklinde olabileceği gibi, diplomatik veya ekonomik destek şeklinde de olabilir. Yardım şekline her bir üye ülke kendisi karar verir.
Uygulama Şartları:
- Madde'nin uygulanabilmesi için, bir üye ülkeye yönelik "silahlı saldırı" olması gerekir. Bu saldırının kime karşı yapıldığı, o üyenin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı veya güvenliği tehdit etmesi önemlidir.
Tarihsel Kullanım:
- Madde, NATO tarihinde yalnızca bir kez uygulanmıştır. Bu, 11 Eylül 2001'deki terör saldırılarının ardından ABD'ye yapılan saldırı sonrasında gerçekleşmiştir. Bu durumda NATO, ABD'ye destek vermiştir.
Önemli Not:
- Madde, NATO'nun caydırıcılık gücünü artıran ve üye ülkelerin güvenliğini sağlayan temel bir unsurdur. Ancak, bu madde otomatik bir askeri müdahale anlamına gelmez. Üye ülkeler, saldırıya uğrayan ülkeye nasıl yardım edeceklerine kendileri karar verirler.